അറസ്റ്റും നടപടികളും

പത്ര വാര്‍ത്തകളിലൂടെയും സാമൂഹ്യപരമായ ഇടപെടലുകളിലൂടെയും നമുക്ക് സുപരിചിതമായ ഒരു പദമാണ് അറസ്റ്റ്.
അറസ്റ്റിന്റെ നടപടി ക്രമങ്ങളെന്തെല്ലാമാണ്.?
വിദ്യാ സമ്പന്നരായ ആള്‍ക്കാര്‍ പോലും അറസ്റ്റിന്റെ നടപടി ക്രമങ്ങളെ പറ്റി അജ്ഞരായിരിക്കുന്നതിനാല്‍ അതിനെ സംബന്ധിച്ച് ഒരു ചെറു വിവരണം ആവശ്യമാണെന്ന് കരുതുന്നു.
ദി കോഡ് ഓഫ് ക്രിമിനല്‍ പ്രൊസീഡര്‍ (ക്രിമിനല്‍ നടപടി നിയമം1973) എന്ന
നിയമ ഗ്രന്ഥത്തിലെ അഞ്ചാം ചാപ്റ്ററില്‍ 41മുതല്‍ 60വരെയുള്ള വകുപ്പുകളിലാണ് അറസ്റ്റിനെ സംബന്ധിച്ച നടപടി ക്രമങ്ങള്‍ വിവരിക്കുന്നത്.
കോടതി നല്‍കിയ വാറണ്ടോട് കൂടിയും അപ്രകാരമുള്ള വാറണ്ടില്ലാതെയും ഒരാളെ പോലീസിന് അറസ്റ്റ് ചെയ്യാം.
കോടതിയില്‍ ഫയല്‍ ചെയ്യപ്പെട്ട കേസില്‍ ബന്ധപ്പെട്ട ന്യായാധിപന്റെ ഉത്തരവ് അനുസരിച്ച് തയാറാക്കിയ വാറണ്ട് ഉപയോഗിച്ച് വ്യക്തിയെ അറസ്റ്റ് ചെയ്യുന്ന നടപടിയെ വാറണ്ട് പ്രകാരമുള്ള അറസ്റ്റ് എന്ന് പറയാം.
എന്നാല്‍ താഴെ പറയുന്ന കാരണങ്ങളാല്‍ വാറണ്ടില്ലതെയും ഒരു വ്യക്തിയെ അറസ്റ്റ് ചെയ്യാന്‍ പോലീസിനു കഴിയും. അത് വിവരിക്കുന്നതിന് മുമ്പ് അറസ്റ്റും വിലങ്ങ് വെയ്പ്പും തമ്മിലുള്ള ബന്ധവും അറിയേണ്ടതുണ്ട്. അറസ്റ്റ് എന്നാൽ വിലങ്ങ് വൈക്കുക എന്നല്ല അര്‍ഥമെന്ന് അറിയുക.ചില പ്രത്യേക സാഹചര്യത്തിലും അറസ്റ്റ് ചെയ്യപ്പെട്ട വ്യക്തി രക്ഷപെട്ട് പോകും എന്ന ഉത്തമ ബോദ്ധ്യം ഉണ്ടെങ്കിലും മാത്രമേ പ്രതിയെ വിലങ്ങ് വെയ്ക്കാന്‍ അനുവാദമുള്ളൂ.
പോലീസ് ഉദ്യോഗസ്തന്‍ ഒരാളോട് നേരിലോ ശരീരത്തില്‍ സ്പര്‍ശിച്ചോ “നിങ്ങളെ അറസ്റ്റ് ചെയ്തിരിക്കുന്നു” എന്ന് പറഞ്ഞാല്‍ ആ വ്യക്തി അറസ്റ്റിലായി എന്ന് കണക്ക് കൂട്ടണം.

വാറണ്ടില്ലാതെ താഴെ പറയുന്ന കാരണങ്ങളാല്‍ ഒരു പോലീസ് ഉദ്യോഗസ്ഥനു വ്യക്തിയെ അറസ്റ്റ് ചെയ്യാമെന്ന് മേല്പറഞ്ഞ ക്രിമിനല്‍ നടപടി നിയമം വകുപ്പ് 41ലും അതിന്റെ ഉപ വകുപ്പുകളിലും പറയുന്നു.


കേസ് ഫയല്‍ ചെയ്യാവുന്ന വിധമുള്ള ഗുരുതരമായ കുറ്റം ചെയ്ത ഒരാളെയോ അപ്രകാരം കുറ്റം ചെയ്തിരിക്കാന്‍ ഇടയുണ്ടെന്ന് സംശയിക്കുന്ന ഒരാളെയോ വാറണ്ടില്ലാതെ പോലീസിന് അറസ്റ്റ് ചെയ്യാം.

ഒരാളുടെ കൈ വശം ഭവന ഭേദനത്തിന് സഹായകരമാകുന്ന ഉപകരണങ്ങള്‍ കണ്ടെത്തിയാല്‍ അയാളെ വാറണ്ട് കൂടാതെ അറസ്റ്റ് ചെയ്യാം

കുറ്റകൃത്യം തൊഴിലായി കൊണ്ട് നടക്കുന്ന അതായത് സ്ഥിരം കുറ്റവാളിയെ അറസ്റ്റ് ചെയ്യുന്നതിന് പോലീസിന് വാറണ്ട് ആവശ്യമില്ല.

.കളവ് മുതല്‍ കൈവശം സൂക്ഷിക്കുന്ന വ്യക്തിയെ അറസ്റ്റ് ചെയ്യാനും വാറണ്ട് ആവശ്യമില്ല.

ഒരു പോലീസ് ഉദ്യോഗസ്ഥന്റെ ഔദ്യോഗിക കൃത്യ നിര്‍വഹണത്തിനെ തടസ്സപ്പെടുത്തുകയോ അയാളുടെ നിയമപരമായ ഉത്തരവിനെ ധിക്കരിക്കുകയോ ചെയ്താലും ആ വ്യക്തിയെ വാറണ്ട് കൂടാതെ അറസ്റ്റ് ചെയ്യാം .

സൈന്യത്തില്‍ നിന്നും ചാടി പോന്ന സൈനികനെ അറസ്റ്റ് ചെയ്യാന്‍ വാറണ്ട് ആവശ്യമില്ല.

കുറ്റവാളിയെന്ന് പ്രഖ്യാപിക്കപ്പെട്ട, വസ്തുനിഷ്ഠമായ പരാതികളിലൂടെ പ്രതിയാണെന്ന് യുക്തിഭദ്രമായി സംശയിക്കപ്പെട്ട ആളെയും വാറണ്ടില്ലാതെ അറസ്റ്റ് ചെയ്യാം.

വിടുതല്‍ ചെയ്യപ്പെട്ട കുറ്റവാളികളില്‍ ക്രിമിനല്‍ നടപടി നിയമം 356ലെ 5ഉപവകുപ്പിൻ പ്രകാരമുള്ള നിബന്ധനകൾ ലംഘിച്ചവരെയും അറസ്റ്റ് ചെയ്യുന്നതിനു വാറണ്ട് ആവശ്യമില്ല.

ഒരു പോലീസ് ഉദ്യോഗസ്ഥൻ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഔദ്യോഗിക കൃത്യ നിർവഹണത്തിലിരിക്കവേ ഒരു വ്യക്തിയോട് പേരും മേവിലാസവും ആവശ്യപ്പെടുകയും അയാൾ അത് നൽകാതിരിക്കുകയോ കളവായി നൽകി എന്ന് പോലീസ് ഉദ്യോഗസ്ഥനു ബോദ്ധ്യപ്പെട്ടാലോ ആ വ്യക്തിയെ അറസ്റ്റ് ചെയ്യാൻ വാറണ്ട് ആവശ്യമില്ല എന്ന് ക്രിമിനൽ നടപടി നിയമം വകുപ്പ് 42പറയുന്നു.

മേൽ പറഞ്ഞതും ബന്ധപ്പെട്ടതായ മറ്റ് വകുപ്പുകളും പ്രകാരം ഒരാളെ അറസ്റ്റ് ചെയ്യുമ്പോൾ പാലിക്കേണ്ടതായ നടപടികൾ ടി.കെ.ബസു---പശ്ചിമ ബംഗാൾ സംസ്ഥാനം കേസിൽ ബഹുമാനപ്പെട്ട സുപ്രീം കോടതി നിർദ്ദേശിക്കുകയുണ്ടായി. അവ ചുരുക്കത്തിൽ താഴെ വിവരിക്കുന്നു.

അറസ്റ്റ് ചെയ്യുന്ന ഉദ്യോഗസ്ഥൻ തന്റെ ഐഡിന്റിറ്റി പ്രദർശിപ്പിക്കുന്ന അടയാളം(ടാഗ്) ധരിച്ചിരിക്കണം.അറസ്റ്റ് ചെയ്യുന്ന പോലീസ് സംഘത്തിന്റെ വിവരങ്ങൾ ബന്ധപ്പെട്ട രജിസ്റ്ററിൽ ചേർത്തിരിക്കണം.അറസ്റ്റ് ചെയ്യുമ്പോൾ അറസ്റ്റ് ചെയ്യുന്ന ഉദ്യോഗസ്തൻ ടി അറസ്റ്റിനെ തുടർന്ന് ഒരു മെമ്മോ തത്സംബന്ധമായി തയാറക്കേണ്ടതും അതിൽ അറസ്റ്റ് ചെയപ്പെട്ട ആളിന്റെ അടുത്ത ബന്ധക്കാരനോ പരിസരത്തെ മാന്യനായ ഒരു വ്യക്തിയോ സാക്ഷ്യപ്പെടുത്തിയിരിക്കുകയും വേണം.അറസ്റ്റ് ചെയ്യുന്ന വ്യക്തിയോട് അയാളുടെ അവകാശങ്ങളെ പറ്റി ബോധവത്കരണം നടത്തണം. ചോദ്യം ചെയ്യുമ്പോൾ ആവശ്യമെങ്കിൽ അയാളുടെ അഭിഭാഷകന്റെ സാന്നിദ്ധ്യം അനുവദിക്കുകയും ചെയ്യണം.അറസ്റ്റ് ചെയ്യപ്പെടുന്ന ആളെ തടങ്കലിൽ വൈക്കുന്ന സ്ഥലത്തെ ബന്ധപ്പെട്ട രജിസ്റ്ററിൽ അറസ്റ്റിനെ പറ്റിയുള്ള വിശദ വിവരങ്ങൾ രേഖപ്പെടുത്തണം. അറസ്റ്റ് ചെയ്ത് 24മണിക്കൂറിനകം അറസ്റ്റ് ചെയ്യപ്പെട്ട ആളെ ബന്ധപ്പെട്ട മജിസ്ട്രേറ്റിന്റെ മുമ്പിൽ ഹാജരാക്കിയിരിക്കണം. അറസ്റ്റ് ചെയ്യപ്പെടുന്ന ആളുടെ ശരീരത്തിൽ അറസ്റ്റ്ചെയ്യപ്പെടുന്ന സമയം കാണപ്പെടുന്ന എല്ലാ ക്ഷതങ്ങളും മുറിവുകളും പരിശോധിക്കുകയും രേഖപ്പെടുത്തുകയും വേണം.ഇപ്രകാരം രേഖപ്പെടുത്തുന്ന മെമോയിൽ അറസ്റ്റിലായ ആളും പരിശോധനാ ഉദ്യോഗസ്ഥനും ഒപ്പ് വെച്ചിരിക്കണം.ആവശ്യപ്പെടുന്ന പക്ഷം കസ്റ്റഡിയിലുള്ള ആൾക്ക് അതിന്റെ പകർപ്പ് നൽകുകയും വേണം.അറസ്റ്റ് മെമോയും രേഖകളും ബന്ധപ്പെട്ട മജിസ്ട്രേറ്റിനു അയച്ചു കൊടുക്കുകയും വേണം.

അറസ്റ്റിനോട് ബന്ധപ്പെട്ട മറ്റ് ചില കാര്യങ്ങളും അറിഞ്ഞിരിക്കേണ്ടതാണു. ഒരാളെ നിയമ വിധേയമായി അറസ്റ്റ് ചെയ്യുന്നതിനു അയാൾ ഉണ്ടെന്ന് സശയിക്കപ്പെടുന്ന സ്ഥലത്ത് നിന്നും ടിയാനെ തിരഞ്ഞു പിടിക്കാൻ എല്ലാ സൌകര്യങ്ങളും ചെയ്ത് കൊടുക്കുവാൻ പൌരന്മാർ ബാദ്ധ്യസ്ഥരാണു എന്ന് ക്രിമിനൽ നടപടി നിയമം വകുപ്പ് 47ഉപവകുപ്പ്1 അനുശാസിക്കുന്നു.അറസ്റ്റ് ചെയ്യപ്പെടേണ്ട ആളെ കസ്റ്റഡിയിൽ എടുക്കാൻ അയാൾ ഉണ്ടെന്ന് സംശയിക്കുന്ന വീടിന്റെ വാതിലോ ജനലോ ബലം പ്രയോഗിച്ച് തുറന്ന് ഉള്ളിൽ പ്രവേശിക്കാൻ പോലീസ് ഉദ്യോഗസ്ഥനു മേല്പറഞ്ഞ വകുപ്പ്47ഉപവകുപ്പ്2 അധികാരം നൽകുന്നു.എന്നാൽ അറസ്റ്റ് ചെയ്യപ്പെടേണ്ട വ്യക്തി ഉണ്ടെന്ന് സംശയിക്കുന്ന ഇടത്തിൽ അയാളെ കൂടാതെ മതാചാര പ്രകാരമോ മറ്റോ അന്യരുടെ മുമ്പിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെടാൻ സാധിക്കാത്ത ഏതെങ്കിലും സ്ത്രീ താമസിക്കുകയോ ആ ഇടം ടി സ്ത്രീയുടെ കൈവശത്തിലിരിക്കുകയോ ചെയ്യുന്നു എന്ന് അറിവുണ്ടെങ്കിൽ അവിടെ പ്രവേശിക്കുന്നതിനു മുമ്പ് ആ സ്ത്രീ അവിടെ നിന്ന് മാറി പോകാൻ ആവശ്യപ്പെടുകയും മതിയായ സമയം ആയതിനു നൽകുകയും ചെയ്യാൻ അറസ്റ്റ് ചെയ്യാൻ വന്ന പോലീസ് ഉദ്യോഗസ്ഥൻ ബാദ്ധ്യസ്ഥനാണെന്ന് ബന്ധപ്പെട്ട നിയമം അനുശാസിക്കുന്നു.
അറസ്റ്റിലായ ഏതൊരു സ്ത്രീയെയും ശരീര പരിശോധന നടത്തേണ്ടത് ഒരു വനിതാ ഉദ്യോഗസ്ഥ ആയിരിക്കണം. ഒരു സ്ത്രീയെ അറസ്റ്റ് ചെയ്യുന്നതിനു നിവർത്തി ഉള്ളിടത്തോളം ഒരു വനിതാ പോലീസിനെ ഉപയോഗിക്കുകയും വേണം.

അറസ്റ്റ് സംബന്ധമായി ഇനിയും പല നിയമങ്ങളും ഉണ്ടെങ്കിലും ഒരു സാധാരണക്കാരൻ ഇത്രയുമെങ്കിലും അറിഞ്ഞിരിക്കേണ്ടതാണു.